Related image
________

💠در زمانهاى قدیم در آذربایجان و در میان کسبه ترک با سواد یک خط ریاضی بنام خط سیاق مرسوم بود که وسیله ای برای نوشتن قیمتها و ارقام و اعداد و یادداشت کردن اقلام نسیه به حساب مشتری بکار می رفت. کاسب های بیسواد نیز با کمک فرزندان و یا دیگران این حسابها را یادداشت می کردند. کلمه سیاق از فعل سایماق (شمردن ترکى) گرفته شده استּ(ساییق در زبان ترکی به معانی هوشیار٬بیدار٬ نیمه بیدار٬ داراى خواب سبک٬ محتاط ٬ دقیق٬ شمرده شده٬ به حساب آمده٬ مورد احترامּ و سایاق به معنی نوع٬ طور٬ سبک٬ قاعده٬ روشּּ٬ است)ּاین خط را که امروزه نیز در میان بعضی از بازاریان قدیمى رواج دارد از بقایاى خط و الفباى قدیم ترکان یعنى اویغورى شمرده اندּ اعداد در این خط با دو واحد قیران (از لقب فتحعلی شاه قاجار٬ صاحب قران) و تومن (کلمه ای ترکی به معنی هزار) حساب مىشوند و با آن مىتوان تا رقم ٩٩٩٩٩٩٩ را نشان داد.

💠کاتبان این خط برای اعداد و کلمات اختصاری وضع می‌کردند که خواندن آن برای بسیاری آسان نبودּبخش بسیار بزرگی از اسناد تاریخی و مکاتبات دولتهای ترکی آزربایجانی قارا قویونلو٬ آغ قویونلو٬ صفوی٬ افشار و قاجار که بالغ بر میلیونها عدد میشود٬ به خط سیاق استּ. ּ




آردینی اوخو(بقیه مطلب)
یکشنبه 29 فروردین 1395