جانیم آذربایجان

تلگرامدا کانالیمیزا قاتیلین https://t.me/tarihbastan @tarihbastan

لباس سنتی اذربایجان و مفاخر اذربایجان

لباس سنتی ترکان اذربایجان و مفاخر اذربایجان


File:Hurshidbanu Natavan with her children.jpg
خورشیدبانو ناتوان به همراه پسرش مهدی‌قلی خان وفا و دخترش.

خورشید بانو ناتوان (۶ آگوست ۱۸۳۲، شوشی-۲ اکتبر ۱۸۹۷، شوشی) یکی از بهترین غزل گویان تاریخ آذربایجان است


File:Nagiyev Childs.jpg
دختران و پسران موسی نقی‌یف
کاخ اسماعیلیه برای انجمن خیریه مسلمان توسط جوزف پلاشکو با هزینه موسی نقی‌یف در سال ۱۹۱۳ میلادی بنیان‌گذاری شده‌است. پس در گذشت پسرش اسماعیل، نام کاخ را اسماعیلیه گذاشتند.ساخت و ساز در سال ۱۹۰۸ آغاز و در سال ۱۹۱۳ به پایان رسید. این کاخ به سبک معماری گوتیک ونیزی ساخته شده‌است. که این ساختمان برای انجمن خیریه مسلمان در نظر گرفته شده بود.

File:Shahsevan girls from a rich family.jpg
شاهسَوَن (به لهجهٔ ترکی اِلسَوَنی: شَسَوَن یا شَهسَوَن)، نام تعدادی گروه ایلی از مردم آذربایجان است که در بخش‌هایی از شمال غرب ایران بویژه دشت مغان و اردبیل و نواحی خرقان و خمسه، واقع در میان زنجان و تهران به سر می‌برند.

دختران ایل شاهسون - ایران؛ قرن 19


File:Chamanzaminli mother family.jpg
یوسف وزیر چمن‌زمینلی به همراه خانواده‌اش
یوسف وزیر چمن‌زمینلی یا یوسف میربابا اوغلو وزیروف (به ترکی آذربایجانی: Yusif Vəzir Çəmənzəminli) (متولد ۱۸۸۷ شوشی - درگذشت ۱۹۴۳ نیژنی نووگورود) سیاست‌مدار و نویسنده معاصر آذربایجانی به شمار می‌رود


File:Seyid Shushinski ansambl.jpg

موسیقی مقامی یا موسیقی مقام (ترکی آذربایجانی: Muğam; مقام) نوعی از موسیقی عامیانه و فولکور موسیقی آذربایجانی است. موسیقی مقامی به موازات موسیقی ایرانی، عربی؛ ترکی می‌باشد.

یونسکو در سال ۲۰۰۸ موسیقی مقام آذربایجانی را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد. و در سال ۲۰۱۰ موسیقی مقامی شمال خراسان (بخشی) را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد. همچنین فضاپیمای کاوشگر ویجر ۱ نیز قطعه‌ای از موسیقی مقام به زبان ترکی آذربایجانی را برای پخش در فضا انتخاب نموده‌است.


File:Soviet Union stamp 1963 Azerbaijan national costume.jpg
تمبر پستی شوروی, ۱۹۶۳.


لباس محلی آذربایجان شرقی3
عروسک سارا ودارا در لباس  سنتی  اذربیجان

لباس محلی آذربایجان شرقی4
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی از ثبت «مهارت دوخت پوشاک و لباس‌های محلی و سنتی آذربایجان شرقی» در فهرست میراث ناملموس آثار ملی کشور خبر داد و گفت: پوشاک بارزترین مشخصه فرهنگی یک قوم محسوب می‌شود.

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
شنبه 21 شهریور 1394

“کؤوشن”‌ین مقدمه‌سیحبیب ساهر//از زیباترین متنهای تورکی که خوانده ام



از زیباترین متنهای  تورکی

<img src=<img src=<img src=<img src=<img src=<img src=<img src=

4.png

“کؤوشن”‌ین مقدمه‌سی
حبیب ساهر

Sahir  lirik sherler-1


(بو یازی، اوستاد حبیب ساهرین کؤوشن آدلی شعر مجموعه‌سینین مقدمه‌سی‌دیر)

 … اکین‌لر گؤورنده، آغاجلار گولله‌ننده مرموز دونیادان ایشیقلی عالمه گلدیم. بئشیک منی سیخارکن، ائو منی بوغارکن، آنام منه لای لای دئدی…

آنامین سوتی منه جان وئردی. او منی اؤپرکن دوداقلاریم، اوزوم، گؤزوم آل رنگه بویاندی! ایچیم یاندی! بئله‌لیکله بختیم، طالعیم اویاندی. بوی آتدیم… بئش یاشا چاتدیم. کندیمیزده فیرطینا قوپدو! آتام بیر گئجه، پاییز گئجه‌سی قوناق گئتدی، بیر داها ائوه گئری دؤنمه‌دی… یئتیم قالدیق. سینیق لامپایا قییدیق، آلتیمیزا کؤهنه کئچه سالدیق، آجلیق گؤردوک؛ کورلوق چکدیک… هی باتمیش دونیا! نه گونلر گؤردوک! بؤیودوک… مکتب‌لرده، مدرسه‌لرده موهومات‌لا باشیمیزی توولادیلار، بیزی آزغین سالدیلار. دئدیلر کی اولدوزو کور اولانین  بختی‌ده قارا اولور، قول اولور…

داخمادا یاتسین گره‌ک؛ دونیایی آتسین گره‌ک! بؤیوکلره حؤرمت، اربابلارا خدمت ائدیب، بیر پارچا چؤرکله، بیر کوزه سو ایله کئچینسین، آللاها شکر ائله‌سین…

 عربیات جانیمی سیقدی، ادبیات‌ایسه اومید ائویمی ییخدی، دونیا بئش گوندور دئدی، گؤزللرده وفا یوخ، حیاندا جفا چوخ، اؤزونه گل! دیرده اوتور، سو باشیندا چادیر قوور، شراب ایچ، افیون چک، حیاتین اوزونه آت توپورجک!

درویشلیک‌له، قلندرلیک‌له آلیشامادیم… ایکی یول آراسیندا قالدیم: بیر طرفده تصووفون رمزلی، قارانلیق دونیاسی، بیر طرفده ایسه گونشله پارلایان رئال عالم گؤردوم، آتیمی ایشیقا سوردوم! ماهنی سؤیله‌دیم، شعر یازدیم، یازدیم، پوزدوم. یادلار منی داندیلار، ائللر منی آندیلار، آلقیشلادیلار…

من، یولومو تاپمیشام، ایشیق عالم اورادادیر، شن گونلر، آزاد ائللر اورادادیر. دونیا بئله اولمالی…




آردینی اوخو(بقیه مطلب)
چهارشنبه 11 شهریور 1394

کتیبه نادری سنگ نوشته ای به زبان های ترکی در مدخل دربند ارغون شاه در کلات نادری٬


کتیبه نادری سنگ نوشته ای به زبان های ترکی در مدخل دربند ارغون شاه در کلات نادری٬


36b20a9231178c7edb40ecbdad813cf0-425

 ملک پدری نادر شاه افشار واقع در درگز خراسان، و پیش از آبادی دربند می باشد. اشعار به خط ترکی به سال ۱۱۵۵-۱۱۵۷ بر روی صخره بزرگی حک شده است. ارتفاع کتیبه از سطح رودخانه ۱۵ متر بوده دارای ۲۴ بیت شعر ترکی است. اشعار متعلق به گلبن افشار از شاعران دربار نادر شاه افشار است. در باره وی معلومات گسترده ای وجود ندارد.

محتویات کتیبه

شعر در ستایش نادر است و با حمد خدا شروع می شود و همچون دیگر آثار نادر با مرگ او ناتمام مانده است. حکاک این کتیبه کم‌نظیر در تاریخ اسلامی و ترکی شناخته شده نیست.

ابتدا حمد خدای احد و فرد و قدیم
قادر لم یزل و عالم دانا و حکیم
او کی بو کون و مکانی یاراتوپ قدرتدن
او کی بو بحر و بری خلق ایدوب شوکتدن
ایکی عالمده اودور بنده لره یاور و یار
حکمتدن نور بنده لره هر آثار
خلق عالمی هامی محتاج دور او درگاهه
او وروب نور و ضیا کوکب و مهر ماهه
حمد حق دن سوره الدی قلم نور افشان
به ثنا گستری ختم رسل فخر جهان
بنی هاشم او احمد و محمود صفات
کیم خدادن اوله دایم که سلام و صلوات
آل اصحا بنه هم رحمت بسیار اوله
اله حق یاوری هر کیم اولاره یار اوله
حمد حق نعت نبی دن سوده با صدق زبان
فرض دور بنده لره مدح شهنشاه جهان
او شهنشاه فلک مرتبه چرخ سریر
شاه نادر که آدی تک او نا یوق مثل و نظیر
دیمک اولماز بو شهنشاه که اولا پیغمبر
یا مقرب ملکی دور اولوب از نوع بشر
لیک چون قدرت حق ظاهر ایووب بیش از بیش
نظر حق اونا هر کیمه دیمه حق دیمیش
نسبت ایله شرف و فخر اجاقتیمور
حسب ایله به جهان شاه شهان دور مشهور
مصطفی خلقت و عیسی دم و یوسف طلعت
بوعلی دانش و حاتم کف و لقمان حکمت
قابلیت له اونا وردی خداوند کریم
تاج و تخت شهی و عدل و کرم خلق عظیم
میر شرافت که دیم شاه شهان دور کامل
مرحمتدن اونون الطاف خدا دور شامل
اعتقادی بیویور اوشه پاکیزه نهاد
باقلیمیش صدق خداوند ایدر بو بیله یاد
ایله گرمز بیله دولت به سپاه و شمشیر
اوله بیلمز بیله اقبال به فضل و تدبیر
سن ویروب سن اونا بو سلطنت و تخت و سپاه
سن ویروب سن اونا تاج و کمر و فر و کلاه
دولتیم منکرینی سن ایله یک خوار و ذلیل
دشمنیم کورلوقینه یاور اول ای رب جلیل
چون که صدقی بیله دور حقنه از روی یقین
بو سبب دن اونا الطاف خدا اولدی معین
النی دوتدی خداوند جهان قدرت دن
کامیاب ایتدی اونی معدلت و شوکتدن
بخت و اقبال ایله هیچ کیم بیله اولمز باقی
گون کیمی دولتینه عالم روشن طاقی
شاخ گل نشو و نما بولسه نم فیضدن
که بو اشعار اولوب مدح سرا "گلبن" دن
منابع
کلات نادری، محمد رضا خسروی، انتشارات آستان قدس رضوی ۱۳۶۷

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
چهارشنبه 11 شهریور 1394

غزلی از دیوان ترکی حکیم نظامی گنجه یی


غزلی از دیوان ترکی حکیم نظامی گنجه یی را در ذیل پیشکش میکنیم.

91dec2508bb3092a0c0482ec5834e52d-425

جالب است که خواجه حافظ شیرازی مطلع قصیده "لامیه" حکیم نظامی را به فارسی ترجمه کرده است:
نظامی گوید:
وصفیده اُول جمالین ذکر ایتدیینی بو دیل
هرکیم ایشیتسه ایدیر: للّـه در قایل
حافظ گوید:
هر نکته یی که گفتم در وصف آن شمایل
هرکو شنید گفتا: للّـه در قایل
========
چتر سیاه
خسرو ملک مروت، داور عالم پناه

آفتاب اوج دولت، سایه لطف اله

قلعه جهانده کمتر پاسبان کیوان دیر

خوان اقبالینده کمتر قرص، قرص مهر و ماه

نسبت ایتمیش سهو ایله لطفون نسیمینه اوزون

اُول گناه اوچون قیلر باد سحرگاه هرگون آه

خینگ گردون گرد ایله سیاره وش سیر ایله سن

دولت و بخت و شرف اولار اونونجه پیک راه

اولمه دی تشویش فرعون حوادثدن ایمن

هرکیمه کیم فرّ اونین اولمادی پشت و پناه

شهریارا قاندی لطفون قندینه چون خاص و عام

بولا بیز قوللارا هم لطف ایلرسن گاه- گاه

نیجه کیم فراش چاپین شیوه لیل و نهار

گه دوشویه فرش عنبر، گه توتا چتر سیاه

دولت و اقبال و عز و موکب ایله هرزمان

صحن تخت و بخت چتر خیره اُول سن پادشاه

سنه دشمن اولانین اولسون لباسی دایما

تنده تصحیف قبا، باشیده مقلوب کلاه .

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
چهارشنبه 11 شهریور 1394

مدرسه ده موعللیم / در مدرسه معلم(با ترجمه فارسی)


مدرسه ده موعللیم / در مدرسه معلم(با ترجمه فارسی)

1435063012125235_jpg.jpg


یئنه دؤیدو الیمدن / باز هم زد به دستم
باشارمادیم فارسینی / فارسی را بلد نشدم
ایراد توتدو دیلیمدن / از زبانم ایراد گرفت

دئدیم: آغا موعللیم / گفتم آقا معلم
وورما، گؤینه دی الیم / نزن دستهایم کبود شد
نه دیر آخی گوناهیم؟ / گناه من مگر چیست؟
تورکجه دیر منیم دیلیم / زبان من تورکی است

یاپیشدی قولاغیمدان / گوشم را گرفت
دئدی: بوراخ تورکونو / گفت تورکی را رها کن
او قالدی ائوینیزده / آن در خانه تان ماند
اونوت گئتسین کؤکونو / اصل و نسبت را فراموش کن

سنین هاران تورکدور؟ / کجای تو تورک است؟
آذریسن ، آذری / آذری هستی تو آذری
کیم اؤیره دیب دیر سنه / که یادت داده
بئله یانلیش سؤزلری؟ / این حرفهای غلط را

آخدی گؤزومون یاشی / اشک از چشمانم سرازیر شد
تیتره دی دیل – دوداغیم / لرزید زبان و دهانم
بئله یالان سؤزلره / این حرفهای دروغ را
اینانمادی قولاغیم / باور نکرد گوشهایم

آنام منی اویدورماز / مادرم مرا گول نمی زند
آتام منی آللاتماز / پدرم به من کلک نمی زند
بو سؤزلرین هئچ بیری / این حرفها هیچ کدام
منیم عاغلیما باتماز / به عقلم جور در نمی آید

لایلای دئییبدیر آنام / مادرم لالای می گفت
منه بئشیکده تورکجه / در گهواره به تورکی
دانیشمیشیق هامیمیز / همه حرف زدیم
ائوده – ائشیکده تورکجه / به تورکی هم در خانه هم در بیرون

هئچ عاغلیما سیغماییر/ هیچ عقلم قد نمی دهد
نه دیر بونون جاوابی / جواب این چیست
سو یئرینه اوخویام / به جای سو
مدرسه میزده آبی / در مدرسه بگویم آب

قوی بؤیویوم بیر اؤزوم / بزرگ که شدم
اولاجاغام موعللیم / من هم معلم می شوم
اوندا چوخ ایش گؤره جک / خیلی کارها انجام خواهد داد
بو گون گؤینه ین الیم / این دستهای کبود شده ام

کیلاسیمدان گله جک / از کلاس من خواهد آمد
ائلیمیزین اؤز سسی / صدای ایل و تبار خودم
اولاجاقدیر او زامان / خواهد بود آن زمان
تورکون ده مدرسه سی / برای تورک هم مدرسه ای ..


آردینی اوخو(بقیه مطلب)
چهارشنبه 11 شهریور 1394