آ.م چای در مورد قوچ های سنگی می نویسد:این نوع قوچ ها که بر سر قبر ها می گذارند مربوط به تورکمن های آق قویونلو وقاراقویونلو است.
نویسنده می نویسد که در این دوره تورکمن ها آداب ورسوم قدیم تورکان را دوباره زنده کردند.یعنی تاریخ داش قوچ ها به دوران پروتو تورک می رسد.
به گفته کروپ نوف این نوع سنگ ها بیشتر در قفقاز جنوبی ودر بین مردمی که به گوسفند داری مشغول بودند ایجاد شده است.
این گونه سنگ ها در قبر های کول تپه،ماختا،قاراتپه،ملا اسحاق و حتی در گوی تپه پیدا شده است.(قوچ سنگی پیدا شده در گوی تپه قدمتش به سه هزار سال می رسد)
این داش قوچ ها رابرای انتقال روح متوفی به جهان باقی در قبور می گذاشتند.حتی روایتهای وجود دارد که داش قوچ برای مردان وداش قویون(گوسفند سنگی)برای زنان گذاشته می شد.
بعضی از مرد م زود باور (به نظر من بی وجدان)برای پیدا کردن طلا این آثار راشکسته و هیچ نفعی هم نبرده اند.
در بعضی از این قوچ ها صلیب هم وجود دارد که نشان می دهد این فرهنگ خاص تورکان مسلمان نبوده وتورکان مسیحی هم با ان مانوس بودند.در روستای تانیر ارزروم چنین مجسمه هایی دیده شده است.در واقع این مناطق جزو قلمرو کومان ها (قومی تورک)در هزاره دوم قبل از میلاد بودند.حتی در منطقه قارا دنیز(دریای سیاه)به چنین قبوری که داش قوچ دارند قبر کومان گفته می شود.
❇️منبع:داش بابا نوشته پروفسور فریدون آغاسی اوغلو ،مترجم دکتر حامد همتی @tarixbastan
قام ،آیین ، تاریخ و زبان باستان تورکان ✴️✴️✴️