... بعد از نیاز انسان به آتش ...اولگن (خدای آسمان-اولو گون (خورشید بزرگ)) از آسمان دو سنگ آورد که یکی سیاه ودیگری سفید بود.علف های خشک را در دستانش خرد کرده وروی یکی از سنگ ها گزاشت و... علفها آتش گرفتند.
اولگن گفت این اتش آتشی است که با قدرت پدرم بر روی سنگ افتاده است.به همین علت است که در میان التای ها ویاقوت ها آتشی که بوسیله ی چخماق بدست می اید مقدس شمرده می شود.
در طایفه ی اویماق که از التای های شمالی به حساب می ایند رسم بر این است که عروس و داماد اولین اتش خانه خود را با سنگ چخماق درست می کنند وسه شبانه روز کنار ان می مانند.
شمنیست های یاقوت نیز آتشی را که برای مراسم وآئین های خود روشن می کنند با چخماق روشن کرده و به آن آیی اوت(آتش مقدس) می گویند.در خانواده آتش به هر روشی که روشن شود مقدس شمرده می شود.
د.بانزاروف که برای اولین بار درباره شمنیسم مغول ها تحقیقاتی به عمل آورده ،ادعا می کند که تقدس آتش از فرهنگ تورک وارد فرهنگ مغول ها شده است .دلیل آن را نیز چنین ذکر می کند که در زبان مغولی به آتش گال ولی به خدای آتش اوت می گویند.
آلتای ها در دعا های خود آتش را جدا شده از خورشید وماه خطاب می کنند وبه فرستاده شدن آتش از سوی خدا یعنی اولگن ایمان دارند.آنها هرگز درباره آتش سخنان بدی بر زبان نمی آورند.
✅خاموش کردن اتش با آب وتف کردن بر ان ممنوع می باشد.
پیشگویی وغیب گویی نزد تورکان با نگاه کردن به اتش ،یک رسم دیرینه ای می باشد.یکی از مؤلفین قدیم عرب در این باره نوشته است:حکمرانان تورک در یک روز معین اتشی بزرگ بر افروخته و برای آن دعا وقربانی می کنند .به همنگام زبانه کشیدن شعله اتش اگر رنگ شعله سبز باشد ،در آن سال باران های پر برکت باریده و....
به عقیده شمنیست ها اتش همه چیز را پاک کرده و روح ها بد را می راند.در قرن ششم نمایندگاه بیزانس را که به دیدن خاقان گؤک تورک آمده بودند از میان اتش گذراندند.
تقدس آتش جدا از تقدس اوجاق جدانیست در میان طوایف ساری ارکا نایمان و ارگین ها (قرقیز –قزاق)همه نوه های جد هفتم یا نهم به یک اولگن اوی(اولو ائو)یا خانه مقدس ادای احترام می کنند .به این چادر قارا چانقاراق نیز گفته می شود که به معنی چادری است که طی صدها سال با دود اجاق سیاه شده است.قولی که در این چادر داده می شود به عنوان سوگند به شمار می رود.صاحب این چادر اگرچه بسیار هم جوان باشد باز هم مورد احترام قرار می گیرد.
آتش واوجاق در مراسم عروسی ،چه در نزد شمنیست وچه تورکان مسلمان اهمیت خاصی دارد .در داستان ماناس ورود عروس به خانه پدر شوهر اینگونه تصویر شده است .عروس ودختر ها جفت جفت وارد خانه شدند .عروس جوان ادای احترام نموده ،در برابر اتش خم شده وسلام داد.
یاقوت ها (طایفه ای از تورکان)مراسم سوگند را در کنار اوجاق وآتش بجای می آورند و...
❇️منبع:برگرفته از کتاب آیین باستانی تورکان ،پرفسورعبدالقادر اینان،ص 90-92
@tarixbastan
قام ،آیین ، تاریخ و زبان باستان تورکان ✴️✴️✴️
پنجشنبه 24 اسفند 1396