آنا

بیر جوجوق ایدیم یئره گومدیلار سنی

حیاتا قانادسیز آتدیلار منی

باخ نئجه پوزولوب عمرین گلشنی

حیات سن سیز منه زنداندیر آنا!

قوینوندا بسله نر گوزل دیلکلر

لاییقدیر سجده یه سنه ملکلر

نرده سن، گوزلریم هپ سنی بکلر

باخ اولادین ناسیل گریاندیر آنا!

سن بیر گونش ایدین، دوغدوندا باتدین

یازیق اولادینی غملره آتدین

بیر جواب وئر، هانکی مرادا چاتدین

تورپاقلاردا نئچه زماندیر آنا!؟

بیر آه چکسم سنسیز قوپمازمی طوفان؟

عزیزیم آنا جان، گوزوم آنا جان

یوموق گوزلرینی آچ دابیر اویان

ایندی زمان باشقا زماندیر آنا!

ییخیلیب پایینه اولمک ایسته رم

آنالیق مهرینی گورمک ایسته رم

سنی گورمک ایچون اولمک ایسته رم

تسللیم آه ایله فغاندیر آنا!

صمد وورغون

یئددی  سین یا هفت سین؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

به هنگام تحویل سال از تمامی برکت های زندگی نمونه ای را در سفره تحویل سال می گذارند تا این برکت ها از سال کهنه به سال نو منتقل شود و به این ترتیب جریان زندگی ادامه یابد ...

.

.

.

برکت لردن یئددی سین قویماق!

از آنهایی که برکت به حساب می آیند هفت تایش را گذاشتن.

در بحث از اصطلاح ((هفت سین)) لازم است که پسوند ((- سین)) در ترکی توضیح داده شود.همانگونه که همه زبانشناسان می دانند در پاره ای از زبانها از جمله لاتین، زبان یونانی، زبان روسی، زبان ترکی...اسم و صفت صرف می شود که به declension  موسوم است. درترکی هنگامی که اسم یا صفت در وضعیت ((رائی)) (accusative) باشد و در صورتی که به مصوّت ختم شود پسوند ((سین)) خواهد گرفت، مثل: ((آتاسین گوردوم=پدرش را دیدم)) چون واژه آتا(پدر) به مصوّت ختم می شود پس در وضعیت ((رائی)) پسوند ((- سین)) گرفته است. از این رو است که این نمونه از واژه ها که در پی می آید نیز در همان وضعیت پسوند ((_ سین)) خواهند گرفت: آتا، دده سین، باجی سین، اوجاسین، کولگه سین...

درمورد عددها نیز همینگونه است. عددهای ایکی(2)، آلتی(6) نیز در وضعیت ((رائی)) پسوند ((- سین)) خواهد گرفت، مثل: ایکی سین 2سین (2تایش را)، آلتی سین 6سین (6تایش را)، یئددی سین 7سین(7تایش را)، اون ایکی-سین 12سین، ییرمی سین 20سین(20تایش را )، اللی سین 50سین(50تایش را)...

معمای سفره تحویل سال

به هنگام تحویل سال از تمامی برکت های زندگی نمونه ای را در سفره تحویل سال می گذارند تا این برکت ها از سال کهنه به سال نو منتقل شود و به این ترتیب جریان زندگی ادامه یابد.

این برکت ها عبارتند از:

1.گؤی برکتی و آیدین لیق (برکت آسمان و روشنایی)

2.سو برکتی (برکت آب)

3.یئر برکتی (برکت زمین)

4. حیوان برکتی (برکت حیوانی)

5.آغاج برکتی (برکت درخت)

6.آل وئر برکتی (برکت دادو ستد)

7. گؤیه رمک برکتی (برکت رویش از سال کهنه به سال نو)

همانطور که ملاحظه می شود از ((گؤی)) (آسمان) شروع شده و به ((گؤیه رمک)) (روئیدن) ( گؤی {آسمان}، ار{دارای حرکت}، مک{علامت مصدر} به سوی آسمان حرکت کردن ختم می گردد.

قرآن و آینا (آینه) به عنوان برکت آسمانی و روشنایی ( که آن هم از آسمان است).وازه های ((آینا)) و ((آیدینلیق)) با ((آی))= (ماه) مرتبطند و نام دیگر آینه یعنی ((گوزگو)) با مجموعه وازگانی ((گون)) (خورشید) مرتبط است.(قبل از اسباب کشی به خانه ی جدید نیز اول قرآن و آینه برده می شود.)

سو (آب) به عنوان برکت آب ، علاوه بر خود آب در حایی است که ماهی هست با گذاشتن ماهی (قرمز که رنگ مبارک است) به عنوان برکت آب، حالا هم که خوردن ماهی در شب عبد همه گیر شده (بهره مندی از برکت آب)

قووورغا (گندم و عدس برشته، قرمز گون به نشانه ی مبارکی و رد نحوست زمستان ) به عنوان برکت خاک و زمین، در جاهایی نیز سمنو.

بویانمیش یومورتا (تخم مرغ رنگ شده با پوست پیاز، رنگ قرمز، رنگ مبارک به نشانه ی رد نحوست زمستان) به عنوان برکت حیوانی.

آلما، اییده...(سیب، سنجد....به رنگ قرمز، رنگ مبارک و به نشانه ی رد نحوست زمستان)

سیککه (سکّه)، به عنوان برکت دادو ستد.

گؤیه رتی (روییدنی) ، سبزی رویانده شده به عنوان سمبل انتقال زایش و رویش از سال کهنه به سال نو. اکنون ببینیم با این هفت مورد چکار می کنند . در آغاز سال باید تک تک افراد از همه این موارد استفاده کنند تا برکت به وجودشان منتقل گردد.برکت آب است که البته در قدیم همه جا امکان پذیر نبود.گندم، عدس و... را برشته می کنند . پس از تحویل سال می خورند. در چاهایی که سمنو رسم باشد نیز با خوردن از سمنو، درواقع، برکت خاک را به وجود خود منتقل می کنند.

باقرار دادن تخم مرغ پخته در سفره و خوردن آن پس از تحویل سال در واقع از برکت حیوانی بهره منمد شده برکت آن را به خود منتقل می سازند.

قرار دادن میوه هایی از قبیل سیب و سنجد و..(آن هایی که تا آن زمان شادابی خود را حفظ می کنند) با خوردن آنها در واقع از برکت درخت بهره مند می شوند.

با قرار دادن سکّه، در سفره و سپس حفظ آن در طول سال (شاید هم درجیب) در واقع برکت دادو ستد را به خود منتقل می کنند.

رویاندن و سبز کردن سبزه، گذاشتن آن درسفره و در نهایت انداختن آن به صحرا سمبلی است از انتقال و استمرار رویش از سال کهنه به سال جدید.

به این ترتیب برکت از سال کهنه به سال نو منتقل شده و در نتیجه تداوم می یابد. واین تفکر اسطوره ای است که در ضمن منطق عینی، واقعی و رئالیستی خود را نیز در خود دارد، من یکی که منطق ((سرکه)) و ((سماق)) و... را نفهمیدم که جز سر از تفکر خرافه ای در آوردن چیز دیگری نیست آن هم به کمک برخی از اساتید دانشگاه.

انتخاب حرف "س"، اصلاً معنای تفکر اسطوره ای ندارد . چرا که در هیچ کجای دریای کلمات و حتی در میان بازی های انجام شده توسط کلمات (که یکی از آنها همین مسئله ی هفت سین است)، حرف "س" به معنای مبارکی و ... به کار نرفته است. البته قابل توجه ماهی گیرندگان از آب گل آلود (، این اتفاق برای حرف "ش" هم، چنین است و علاوه بر اینکه سفره ی هفت سین نداشتیم، هفت شین و شراب و شیر (منظور شیر آب!) نداشته ایم. (دقتتان را بیشتر نمایید!( 2 - با توجه به "هفت سین" بودن سفره هر چه که حرف "س" در اول آن آمده است، باید در سفره باشد؛ یعنی مثلاً خود سفره را هم باید درون سفره ی هفت سین گذاشت و یا "سرگین" را و یا ... (که خودتان می دانید آخرش، کار به جاهای باریک تر هم می رسد باید بدانید که زمانی که نوروز بود، خط نوشتاری زبان فارسی، خط عربی نبوده است تا حرفی با نام "سین" در آن تصور شود!

بیشتر مطلب

برگرفته از تحقیقات دکتر ناصر منظوری

است

نظر خلقده پاک اول

جهد ائیله سن آنجاق نظر خلقده پاک اول

مخلوقی ایناندیر

خاصیتین اود اولسادا، اطوارده خاک اول

سوک عالمی، یاندیر

خلقین نظرین جلب ائله قورشاغه قبایه

مجلوب عیون اول

هر حیله و بیژلیکله گیر، البته، عبایه

ایمانه ستون اول

سعی ائیله کی، ساققال اوزانیب اوچ چره‌ک اولسون

پاپاق اونا نسبت

قورشاق‌دا، بیلیرسن کی، اون آرشین گره‌ک اولسون

تفضیله نه حاجت

قویما یئره تسبیحینی، ال چکمه دعادن

اوراد اوخو دایم

مجلسده چکیب دوت اوزونو، اول نجبادن

سوز سویله ملایم

ایشته گئیینیب مذهبی، ایمانی بوروندون

پک محترم اولدون

ایندی نظر خلقده سن پاک گوروندون

اهل کرم اولدون

باشدان آیاغا امن و آمان اولدی وجودون

زهد ایله بیتیشدین

نولماق دیله‌ییر دینسه همان اولدی وجودون

مقصوده یئتیشدین

وقت اولدوکی، ایندی ائده‌سن عالمی تالان

دوت قویما قاچانی

حکم ایندی سنیندیر، دخی چک ایشلره سامان

ییغ مشکل آچانی

دول عورته بیداد ائله، ایتامه خیانت

خوف ائتمه اجلدن

مکر ایسه اوزون قیل، اوخو شیطانه ده لعنت

شاد اول بو عملدن

ال چکمه حیل‌دن

تزویر و دغل‌دن

ایمانی‌ده وئرسن

وئرمه پولی الدن

عید نوروز عید باستانی ترکان  اذربایجان ایران یا روز آغاز بهار است. 

زیباترین و قدیمی ترین روز برای سپاسگذاری از خداوند.

 روز خروج ترکان از ارکنه قون. آیینی که در نقطة مشترک فهم، اندیشه و رفتار ترکان جای گرفته است. قدیمی ترین مراسم ترکی که مفاهیم طبیعت، خدا و انسان را در محدودة دینی گؤگ ترکها یعنی باورهای شمنی و قامها در برمی‌گرفت. این عید در میان ترکان که بانی این عید باستانی هستند، با نامهای مختلفی چون اولوسون اولو گونو، یئنگی گون، مارت دوققوزو، مره که، قوجا بایرام، شکر بایرام، یاز بایرامی، سلطان بایرام و ... نامیده می‌شد.

با آغاز بهار و اولین روز از سال بر اساس تقویم 12 حیوانی باستانی ترک.

 از قرن هشتم پیش از میلاد تا کنون اقوام ترک این روز را جشن می گیرند و آیین های خاص آن را به جای می آورند.