جانیم آذربایجان

تلگرامدا کانالیمیزا قاتیلین https://t.me/tarihbastan @tarihbastan

وصیت دکتر جواد هیئت به جوانان آزربایجان(یادش گرامی)




وصیت دکتر جواد هیئت به جوانان آزربایجان وقتی(دکتر)حمید نطقی در بیمارستان اخرین نفس هایش را میکشید من بالا سرش بودم . میدانی بزرگترین نگرانی اش چه بود ؟ حمید نطقی در بیمارستان رو به من کرد و گفت که نگرانم بعد از مرگم مسألهٔ ملی و هویت آزربایجانیمان از سوی نسل جدید به فرا موشی سپرده شود . بنابراین از من قول خواست تا زنده ام از این راه کنار نکشم . من روی قولم تا کنون ایستاده ام. اما خطاب به شما ها می گویم که من دیگر هیچ نگرانی از فراموشی هویتمان ندارم.شکر خدا جوانان ترک اکنون هویت خود را یافته و به آن افتخار میکنند و حتی در تهران هم به زبان ترکی مان با هم حرف میزنند. زمان حمید نطقی فقط چند نفر بودیم . اما من یک نگرانی بزرگتر دارم و تو وظیفه داری تا به همه جوانان هم سن خودت این را برسانی . دستش را بالا کرد و گفت ما ترکها همیشه در خط مقدم جبهه شمشیرهایمان را در هوا چرخاندیم و سرزمینها فتح کردیم و امپراطوری ها را در خاک نشاندیم و با غرور خود را ترک نامیدیم .اری ما تاریخ را ساختیم و متاسفانه ننوشتیم . ما تاریخ ساز بودیم و انها تاریخ نویس. اما در پشت جبهه، تاریخ نویس فارس برایمان تاریخ نوشت.خودمان تاریخ خودمان را ننوشتیم . احتیاجی نمیدیدیم . اری تاریخ نویس فارس ما را کرد غلامان ترک و خودشان را سروران و وزیران کار دان ایرانی ! سلسله عباسیان را ببینید . همان ها که بابک خرمدین ۲۳ سال با انها مبارزه کرد . اری در همان سلسله اگر خوب بنگریم ورود ترکها مساوی است با انحلال و ضعف و انقراض حکومت فاسد و دیکتاتوری عباسی همان ها که ایرانیان را موالی مینامیدند و هنگام امدنشان اگر عرب ایستاده بود باید ایرانی در هر کجا به زمین مینشت. و اگر عرب مینشست باید ایرانی دست بر سینه می ایستاد . ترکها وارد سلسله عباسی شدند به خاطر جنگ آوری و دلاوریشان و نظم و استعداد نظامی شان زود در ارتش جذب شدند و به فرماندهی ارتش رسیدند و این مساوی بود با تنبیه خلفای عباسی، کور کردن شاهان و خلفای فاسد و بستن خلفای فاسد به پشت اسب و نصف کردن این شاهان فاسد و متجاوز. تاریخ نویس فارس در کتاب تاریخش مینویسد ترکها آنقدر گستاخ شده بودند که شاهان و خلفای اسلامی را مجازات میکردند و سیاست خود را به انها دیکته میکردند . در واقع خلیفه عباسی شده بود میرزا بنویس فرمانده ترک . اما ببینید ورود عناصر فارس به سیستم خلافت عباسی مساوی است با قدرتمند تر و بی رحم تر شدن این سلسله متجاوز و فاسد و دیکتاتور. جعفر بر مکی و سهل بن فضل. این دو نفر خائن را تاریخ نویس فارس وزرای کاردان ایرانی مینامد.کجای اینها کاردان است؟ هر دو به ملت و خاک خویش خیانت کرده اند و در اخر هم جعفر بر مکی در زندان از گرسنگی میمیرد و سهل بن فضل در بیابانهای خراسان. هیچ کدام از انها از هیچ جنایتی بر علیه ایرانیان هم وطن خویش فرو گذار نکرده اند . اما تاریخ نویس فارس که فقط دشمنی با ترکها را بلد است و هیچ حس ملی برای مردم و کشور خویش قایل نیست، دلاور ترک را غلام ترک مینویسد و خاین فارس را وزیر کاردان ایرانی . کجای اینها کاردان است که حتی برای خود نیز نتوانستند نقشه ای بکشند و در اخر با آن زبونی و خواری مردند. برو و به هر کس به هر جوان آزربایجانی و علاقه مند به خاک مادریمان رسید ی بگو جواد هیئت گفت که بروید تاریخ را بخوانید و خودتان نیز بنویسید . نترسید که ضعیف باشد اگر ضعیف هم نوشتید باز از خودمانید باید تاریخ خود را خود بنویسم و بخوانیم . و الا دیگران تاریخ را برایمان تحریف خواهند کرد و خائنین خودشان را کاردان و دلاوران ترک را غلام معرفی خواهند کرد. این هم خیانت به ما است و هم خیانت به خودشان . چرا که نسل کنونی و اگاه حرفهایشان را قبول نخواهد کرد

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
پنجشنبه 10 تیر 1395

دانلود کتاب های ادبیات- دستور زبان- تاریخ -آذربایجان وزبان ترکی آذربایجانی و ترک و..


لینک برای دانلودکتاب درباره تاریخ وادبیات وفرهنگ تورکان آذربایجان و جهان بعد کتابهای  دیگری  رو هم سعی  میکنم اضافه کنم

با مطالعه هرکدام از اینها اطلاعات بسیار مفیدی بدست میارین
1)تاریخ دیرین تورکان ایران (محمد رحمانی فر)(8.8 مگا)

2)تاریخ مختصر تورک(دکتر جواد هیئت)5مگا


3)حاشیه بر زبانشناسی(اسماعیل هادی)2.7 مگا

4)تاریخ مختصر آذربایجان(آراز اوغلو)3.66


5)انادیلیمزی نئجه یازاق(پروفسوز ذهتابی)(با الفبای برگرفته از عربی) حجم(5.4)


6)ادبی آذربایجان تورک دیلینین قایدالاری(پروفسوز ذهتابی)(کامل کننده کتاب پنج)1.6



7)مبانی دستور زبان تورکی آذربایجانی(برای الفبای لاتین خوبه )(دکترمحمد. فرزانه)1.19


8)یادمانها(کتابی درباره الفبای باستانی تورک وکتیبه های اورخون هم ترجمه سه کتیبه مهم هم تقریبا اموزش اورخون)(نوشته پروفسور صدیق)2.96



9)گرامر تورکی آذربایجانی(نوشته سعید نجاری)(برای الفبای لاتین)5.17


10)پاسخ فرضیه زبان مثلا آذری کسروی توسط پروفسور صدیق


11)مقایسه الغتین جواد هیئت(از مجله وارلیق) 


12)پاسخ یاوه سرایان(باز تقریبا نقد کسروی بازان)1.6
 
13)اموزش گرامر ونوشتار تورکی آذربایجانی فایل پی دی اف

آموزش تورکی آذربایجانی (این کتاب خیلی ساده توضیح داده جمع آوری شده از مطالب گروه تلگرامی آنادیلی -دیل اؤرتیمی --حجم1.9

لینک دانلود

14)این کتاب هم نوشته مرحوم دکتر هیئت تورکولوگ معروف (کتابهای تورک شناسی ایشان در دانشگاههای تورکیه تدریس می شود)حجم 4.5 (جلداول)
در باره نویسنده وشاعران تورک آذربایجان در واقع تاریخ ادبیات ترکی آذربایجانی


15)ادبیات باستان آذربایجان(کتاب قدیمی)کیفیت متوسط-حجم 1.7 مگا


-----------------------------------------------------------------------------------------------------
((((اوستاد دوکتور محمدرضا باغبان کریمی، تورک دیلی و ادبیاتینین اوستادی
اوستاد کریمی( م. کریمی) ٬ ۵۰ ایله یاخین دیر کی تورک دیلی و ادبیاتینین ساحه سینده چالیشیر و یوزلرجه کیتاب و مقاله بو باره ده یارادیبدیر.))))
.......................................................................................................................................
16)تاریخ ادبیات آذربایجان(قرن هشت تا شانزده)دوره کلاسیک نویسنده م کریمی(کیفیت خوب) حجم 12.4 مگا

............................................................................................................................
17)آذربایجان ادبیات تاریخینه بیر باخیش(جلد دوم) (جلد اول را می  توانید از همین پست درشماره14   دانلود کنید) نویسنده مرحوم دکتر هیئت- حجم 11.4 مگا(ادبیات قرن بیست)چاپ اول سال69
................................................................................................................................
18)توحید ملک زاده - نادیر شاه افشار دؤورونده تورک دیل،ادبیات و کولتورونه بیر باخیش
حجم کم شانزده صفحه.

..........................................................................................................................
19)ادموند کلیفورد باسورث - تاریخ غزنویان .حجم18.3 مگا 


.......................................................................................................................................
20) سیمای  زن در فرهنگ وادبیات آذربایجان  نویسنده م کریمی  حجم 2.11 مگا  

.................................................................................................................
21)محمد فواد کوپریلی - صوفیان نخستین در ادبیات ترک حجم 13 مگا



باخیشلارینیز بیزه اؤنم لیدیر

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
پنجشنبه 3 تیر 1395

الفبای گوی تورک(تورکان اسمانی)قدمت این الفبا به قرن 5 قبل از میلاد می رسد

بقیه حروف در اداه مطلب به صورت  کامل آمده

نوشته های اورخون که به سال725 الی 735میلادی نوشته شده اند، با الفبایی نگارش یافته اند، که اولین الفبای مخصوص ترکهاست. قدمت این حروف والفبا به درستی معلوم نیست یعنی تا سه هزار سال ثابت شده ولی قبل از ان هنووز کتیبه ای پیدا نشده، لیکن واضح است که در زمانهای قبل از گؤگ تورکها نیز از این الفبا استفاده میشده است. به سال 1970میلادی در مقبره ایسیک با پیدا شدن دو سطر نوشته شده بر روی یک ظرف، مشاهده گردید که این نوشته ها به خط اورخون نگارش یافته است و قدمت اشیای داخل کورقان به قرن پنجم قبل از میلاد میرسد. الفبای اورخون، الفبای ترکهاست واز هیچ ملتی اقتباس نشده است که به کمک اشکال منابع باستانی ترکها ومتناسب با کلمات ترکی ابداع شده است. نوشته های مربوط به قبل از گؤگ تورکها، همچون نوشته های یئنی سئی ونیز نوشته های همراه انسان طلاپوش نیز با الفبای اورخون نوشته شده است. در زمان گؤگ تورکها این الفبا تا حدودی ساده تر شده است، ولی اساس الفبا تغییر چندانی نکرده است. قدمت الفبای کتیبه های اورخون به 1300سال قبل از گؤگ تورکها میرسد. به عبارتی الفبای ملی ترکها، الفبای اورخون میباشد.
جملات را به صورت افقی، از راست به چپ مینویسند، البته از بالا به پایین نیز نوشته میشوند. در بناهای یادبود اورخون کلمات از بالا به پایین نوشته شده است. (اعداد در زبان گؤگ تورکها) اعداد در زمان گؤگ تورکها همانند ترکی امروزی تلفظ میشد، مانند تؤرت، دؤرد- بیش، بئش- توقوز، دوققوز- ایگیرمی، ایگیرمی- قیرق، قیرخ- وغیره.

در زبان گؤگ تورک:
«توقوز اوغوز، منینق بودونوم ارپش. تنقری، ییر، بولقاکین اوچون، اؤدینقه کوپی دقدوک اوچون، یاغی بولدی. بیر ییلکا تؤرت یولی سونقوشتوم
ترجمه نزدیک:
«دوققوز اوغوز، منیم بودونوم ایدی. گؤک، یئر،بولاندیغی اوچون، اودونه کوپی دؤیدویو اوچون، یاغی اولدی. بیر ییلدا دؤرت یول سونقولشدیم
ترکی امروزی:
«دوققوز اوغوز، منیم ملتیم ایدی. گؤی، یئر، بولاندیغی اوچون، اؤدونه حسادت دوشدویو اوچون، یاغی اولدی. بیر ایلده دؤرت یول ساواشدیم

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
چهارشنبه 2 تیر 1395

قسمتی از متن اصلی کتیبه (با الفبای تورکی اورخون)حکومت گوی تورک(تورکان آسمانی) با ترجمه

قبیله باستانی  تورک آذ

این نوشته ها وطن دوستی و ملت دوستی حاکمان تورک را نشان می دهد
کول تیگین یک شاهزاده وپادشاه گوک ترک بود
کتیبه اورخون از نمونه‌های موجود زبان ترکی باستان است.
این کتیبه‌ها با الفبای تورکی اورخون در دو بنای تاریخی واقع در دشت اورخون (که ان زمان سرزمین حکومت تورکان بود) میان سال‌های ۷۳۲ تا ۷۳۵ میلادی به احترام دو شاهزاده گوک‌ترک یعنی کول تیگین و برادرش بیلگه خاقان یک سیاستمدار و یک فرمانده نظامی نگاشته شده‌اند.سه یادبود کوچکتر نیز در اطراف این سنگ نبشته‌ها نیز کشف شده است.از میان سنگ نوشته های دشت اورخون مهمترین ان کتیبه کول تگین است.
رئسای قبایل ترکان اوغوز، مردم قبایل ٬ خوب بشنوید.اگر خداوند نابود نکند یا زمین نبلعد .چه کسی میتواندقبایل ترک و قانون شان را نابود کند؟(متنی از سنگ نبشته های اورخون)

در ادامه مطلب عکسی  از کتیبه اورخون

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
چهارشنبه 2 تیر 1395

ترکهای همدان ازاصیلترین و شناسنامه دارترین ترکهای ایران و آذربایجان

ترکهای همدان از اصیلترین و شناسنامه دارترین ترکهای ایران و آذربایجان 

تصویر:خانیم کورپوسو_کوروجان
پل کوریجان معروف به پل خانم

بنابر دقیقترین مطالعات صورت گرفته برروی تاریخ ترکهای جهان و ایران و همدان ترکهای همدان اصیلترین و شناسنامه دارترین ترکهای ایران و آذربایجان هستند.
بنابراین مطالعات اکثریت ترکهای همدان متعلق به یکی از طوایف 24 گانه اغوزها هستند که در همدان ساکن گشته اند،
ترکهای تورکیه، آذربایجان، ترکمنستان و ایران از نسل ترکهای اوغوزخان هستند.

افشار، خدابنده لو، بیات، برچلو، بیگدلی، شاملو، قره گوزلو، خلج، تکلو، شاهسون، بهارلو، استاجلو، ایوه، قایی، الپاوت، قره خانلو, ترکمن، یاریم طاقلو، قشقایی، قره باغی ها از مهمترین این طوایف هستند.
افشار‌ها تقریبا در نیمه غربی استان همدان از شمال غربی کبودرانگ و بخش مهربان آغازشده و در امتداد جنوب ادامه پیدا کرده مناطق گل تپه و پرلوک و نیمه غربی شهرستان بهار و صالح آباد گذر کرده و تا اسدآباد و کنگاور ادامه دارد.

قره گؤزلوها در شمال استان همدان شامل شهرستان های رزن و نیمه مرکزی و شرقی شهرستان کبودراهنگ(بخش حاجیلو) و بخش شراء

بیات ها در نیمه شرقی استان همدان شامل بخش مرکزی و بخش شرا(قهاوند) شهرستان همدان و جنوب استان همدان شامل اکثریت ترکهای شمال شهرستان ملایر و قسمت هایی از نهاوند

بورچلوها در قهاوند و فامنین
خدابنده لو در منطقه شرا و قسمتهایی ازبهارو کبودراهنگ وصحنه کرمانشاه
شاملوهادر روستاهای ملایر 
بیگدلی بصورت پراکنده در شمال کبودراهنگ
تکلو ها در تویسرکان و قسمت هایی از ملایر و همدان
شاهسونها در شرق شهرستان رزن وفامنین 
بهارلو‌ها وقراخانلوها در شهرستان بهار
استاجلوها در اسداباد 
ایل قایی در لالجین
ایوه والپاوت در جاده همدان به ملایر
ترکمن ها دربخش مرکزی همدان، قسمت های شمالی ملایر و ویان کبودراهنگ
قشقایی ها در منطقه شراء
قره باغی ها که مهاجرانی از قره باغ آذربایجان هستند بعد از راندن ارامنه به همدان کوچ کرده اند و در10-12روستای همدان ساکن هستند.
خلج هانیز بصورت پراکنده در رزن،نهاوند،کنگاور،فامنین
دراین میان کماکان یاریم طاقلوها به حیات کوج نشینی خود ادامه می دهند. 

کانال تلگرام همدان تورکلری 
@HAMADAN_TURKLARI

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
شنبه 8 خرداد 1395

⚜خط سیاق خط ترکی - نمونه خط سیاق

Related image
________

💠در زمانهاى قدیم در آذربایجان و در میان کسبه ترک با سواد یک خط ریاضی بنام خط سیاق مرسوم بود که وسیله ای برای نوشتن قیمتها و ارقام و اعداد و یادداشت کردن اقلام نسیه به حساب مشتری بکار می رفت. کاسب های بیسواد نیز با کمک فرزندان و یا دیگران این حسابها را یادداشت می کردند. کلمه سیاق از فعل سایماق (شمردن ترکى) گرفته شده استּ(ساییق در زبان ترکی به معانی هوشیار٬بیدار٬ نیمه بیدار٬ داراى خواب سبک٬ محتاط ٬ دقیق٬ شمرده شده٬ به حساب آمده٬ مورد احترامּ و سایاق به معنی نوع٬ طور٬ سبک٬ قاعده٬ روشּּ٬ است)ּاین خط را که امروزه نیز در میان بعضی از بازاریان قدیمى رواج دارد از بقایاى خط و الفباى قدیم ترکان یعنى اویغورى شمرده اندּ اعداد در این خط با دو واحد قیران (از لقب فتحعلی شاه قاجار٬ صاحب قران) و تومن (کلمه ای ترکی به معنی هزار) حساب مىشوند و با آن مىتوان تا رقم ٩٩٩٩٩٩٩ را نشان داد.

💠کاتبان این خط برای اعداد و کلمات اختصاری وضع می‌کردند که خواندن آن برای بسیاری آسان نبودּبخش بسیار بزرگی از اسناد تاریخی و مکاتبات دولتهای ترکی آزربایجانی قارا قویونلو٬ آغ قویونلو٬ صفوی٬ افشار و قاجار که بالغ بر میلیونها عدد میشود٬ به خط سیاق استּ. ּ




آردینی اوخو(بقیه مطلب)
یکشنبه 29 فروردین 1395

ترکی خلجی قطعه ای بزرگ از ترکی باستان( تعدادی کلمات اصیل تورکان خلج در متن اورده شده)


تقدیم به تورکان اصیل خلج
خلجستان منطقه‌ای وسیع در فلات مرکزی ایران است. منطقه‌ای که از شهر قم تا ساوه و اراک و.. را دربر می‌گیرد. طبق برخی اسناد حضور ترکان خلج در این منطقه بیش از هزار سال قدمت دارد. مردم این منطقه‌ در گویش گفتاری خویش قواعد ترکی باستان را رعایت می کنند

ضرورت تاسیس مرکز خلج شناسی

دکترشغیعی کدکنی در مورد هوشنگ ابتهاج "سایه" گفته است که " سایه قطعه ای از حافظ است که زمان ما افتاده است" تعبیری قشنگتر از این برای زبان خلجی وجود ندارد و ترکی خلجی پاره ای عظیم از ترکی باستان است که به تا زمان ما به حیات خود ادامه داده است.

خلج ها یکی از قدیمی ترین اقوام ترک هستند که بعد از قرنها هنوز زبان خود را به صورت اولیه آن حفظ کرده اند و زبان خلجی دچار تحول و تطور زیادی نشده است. برای مثال قاف غنه که در ترکی قدیم رواج داشت هنوز در ترکی خلجی کاربرد دارد و مثلا آنان به "دوشان" "توشقان" می گویند. این در حالی است که واژه "توشقان" را ما اکنون فقط در تقویمهای نجومی که اسامی سالهای دوازده گانه ترکی را به صورت قدیمی آن درج می کنند می توانیم ببینیم. علاوه بر آن حرف "ت" در ترکی باستان، در ترکی امروزی به حرف "د" بدل شده است، مثل "توز" (نمک) "ات" (اسم) ،"تات" (طعم و مزه)، "توشقان" (خرگوش) که در ترکی امروزی به "دوز"، "داد"، "آ‌د" و "دوشان" بدل شده اند و بسیاری از واژگان که در زبان سایر ترکان متروک شده است و یا تنها در متون ادبی با گرایشهای آرکائیستی کاربرد دارد در ترکی خلجی هنوز به حیات خود ادامه می دهد مثل:" قافلان" (:پلنگ)، "قارتال" (:عقاب) "کیکس" (:کوکس، سینه) "بورو"(گرگ) و....

شاید قدیمیترین منبعی که برای نخستین بار از خلج ها نام می برد دیوان لغات الترک محمود کاشغری است که طبق معمول آدرس خلج ها را در اویغورستان می دهد اما قرائن دیگری در دست هست که ثابت کنند که خلج ها از دیر باز در ایران ساکن بوده اند. از جمله این دلایل حرف خود کاشغری است که می نویسد: "ترکها قم و قزوین به عنوان سرحدات خود می شناسند و قم یک واژه ترکی به معنای ماسه می باشد"

به عقیده محققان زبان خلجی گنجینه واژگانی زبان ترکی است که هنوز می توان بسیاری از واژه های متروک ترکی را در آن جستجو نمود. اما متاسفانه این زبان اکنون در حال نابودی است و به عهده ی متولیان فرهنگی است که تا دیر نشده آموزش زبان خلجی را در برنامه های درسی کودکان خلج بگنجانند و علاوه بر آن هر چه سریعتر به تاسیس مرکز خلج شناسی اقدام نمایند تا یکی از قدیمی ترین و ارزشمندترین شاخه های زبان ترکی _ که هنوزهم یکی از سه زبان عمده جهان اسلام به شمار میرود_ از بین نرود.

و البته ناگفته پیداست که وظیفه خود خلجها برای انتقال این زبان ارزشمند برای کودکان خود بسی سنگینتر از دیگران است

فارسجا سس یازیمی آذربایجان تورکجه سی خلج جه

گرگ Ber! قورد qurd بئره
خرگوش Do!qan Dov!an دوشقان
مار Gelan Ilan گئلان
جغد Beyqu! Bay!u! بئیقوش
شاخه اil!k Buda! چیلک
درخت Haqaç A!aç هاقاچ
بام Dam Dam دام
آب Sov Su سوو
دختر K!z Q!z کیز
زن Ki!i Qad!n کیشی
مرد H!r Ki!i هر
سگ It Kِp!k ایت
گربه Po!ok Pi!ik پوشوک
موش S!çqan S!çan سیچقان
در E!ek Qap! ائشئک
بستن B!kitm! ضrtm!k,ba!lamak بکیتمه
کفش Orsi Ayaqqab! اورسی
با Hadaq Ayaq هاداق
چشم Kِz Gِz کوز
بینی Burun Burun بورون
مو Tik Saç تیک
دوختن Tikm! Tikm! تیکمه
برو Yov Get یوو
سیب Alimla Alma آلیملا
گاو S!!!r S!!!r سیغیر
گوسفند Yilqi Davar ییلغی
آلت تناسلی اolok چولوک
ناخن T!rnaq D!rnaq تیرناق
انگشت Varmaq Barmaq وارماق
زانو Tuz Diz توز
ران Guy! Bud گویه
کمر Bil Bel بیل
سینه Keys Kِyüs کئیس
دست !l !l ال
شکم K!rin Qar!n کرین
گردن Bon Boyun بون
سر B!! Ba! بش
گوش Kolak Qulaq کولاک
ریش Saqqal Saqqal ساققال
مزه Kirpik Kiprik کیرپیک
پیشانی Hal Al!n هال
صورت Yüz üz یوز
پشت Alka Arxa آلکا
زانو Tirs!k Dirs!k تیرسک
نا ف Kondok Gِb!k کوندوک

جگر B!rçik Cig!r برچیک
طحا ل Talaq Dalaq تالاق
استخوان Somok Sümük سوموک
جگر سفید Horon cig!r A! Cig!r هورون جیگر
جگر سیاه Kara cig!r Qara cig!r کارا جیگر
سفید Horon A! هورون
زرد اakir Sar! چاکیر
قرمز K!z!l Q!rm!z! کیزیل
بیا Yek G!l یئک
دندان Ti! Di! تیش
گلو Bo!oz Bo!az بوغوز
ابر Bolit Bulud بولیت
باران Yaq!! Ya!!! یاغیش
برف Kar Qar کار
پیراهن Ton Kِyn!k تون
شلوار Em !alvar ائم
نان Hekm!k اِr!k هیکمک
آرد Hon Un هون
پاره شدن Ozolmaq Uzulm!k اوزولماق
میخواهم !eyorom Ist!yir!m شئیوروم
آسیاب Tirm!n Deyirman تیرمن
آفتاد To!to Du!du توشتو
جیب Cek Ceb جئک
خوبی Havola Yax!!l!q هاوولا
خار و تیغ Tek!n Tikan تئکن
خر !!k! E!!!k اشکه
خواننده Oxoqoy Oxucu اوخوقوی
سنگ Ta! Da! تاش

منبع
http://xalac.persianblog.ir/

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
یکشنبه 27 دی 1394

جنت مکان، پروفسور دکتر جواد هیئت را بیشتر بشناسیم




جنت مکان، پروفسور دکتر جواد هیئت را بیشتر بشناسیم

اوخویون و پایلاشین
294752ed98385e8eba06c049e819056e-425
.
دکتر جواد هیئت (متولد ۱۳۰۴ تبریز)، پزشک جراح، روزنامه نگار و پژوهشگر آذربایجانی است.

زندگینامه:
او فرزند علی هیئت، مجتهد و رئیس سابق دیوان کشور است. در سال ۱۳۰۴ در تبریز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه و دو سال اول رشته پزشکی را در ایران گذراند سپس به استانبول رفت و پس از اخذ دکترای پزشکی، دوره تخصصی جراحی را در استانبول و پاریس به پایان رساند و در سال ۱۳۳۱ به ایران بازگشت. در مدت ۴۸ سال طبابت و جراحی در تهران، به تدریس و تألیف کتاب‌ها و مقالات جراحی پرداخت و در فاصله سال‌های ۵۵ - ۱۳۴۳، مجله دانش پزشکی را منتشر کرد. (در این مجله بیش از پنجاه مقاله علمی به قلم او چاپ شده‌است). در کنار جراحی عمومی، جراحی قلب را آغاز کرد و در سال ۱۳۴۱ برای اولین بار در ایران موفق به انجام جراحی قلب باز شد. در سال ۱۳۴۷ اولین عمل پیوند کلیه را در تهران و اولین پیوند قلب سگ‌ها را در ایران با موفقیت انجام داد. (او ابتدا روی سگ‌ها که تا آن زمان در ایران بی سابقه بود ماشین قلب و ریه مصنوعی را به کار گرفت و بعد از عمل جراحی روی ۲۵ سگ در بیمارستان شهربانی این ماشین را در جراحی قلب انسان با موفقیت به کار برد.) از سال ۱۳۴۲ به نمایندگی ایران در «انجمن بین‌المللی جراحی» و از سال ۱۳۶۲ به عضویت «آکادمی جراحی پاریس» انتخاب شد. تاکنون بیش از ۲۵ مقاله و سخنرانی از او در کنگره‌های بین‌المللی جراحی به زبان‌های فرانسه، انگلیسی در مجلات معتبر پزشکی خارجی چاپ شده‌است.

هئیت در کنار مطالعات و تألیفات پزشکی در ترک شناسی و فلسفه و اسلام شناسی نیز علی‌رغم عدم تحصیلات دانشگاهی در این رشته‌ها ،اهل نظر است. او بعد از انقلاب اسلامی با همکاری چند نفر از دوستان صاحب قلم خود،مانند شاعر ساوالان مجله وارلیق را به زبان‌های ترکی و فارسی منتشر نموده و در زمینه ترکشناسی شخصأ بیش از صد مقاله در این مجله نوشته‌است.
ایشان متأهل و دارای پنج دختر می‌باشند که دو دخترش پزشک شده‌اند.

آثار:
از هفت جلد کتاب درباره تورک شناسی پنج جلد آن در باکو و یک جلد (نگاهی به تاریخ و فرهنگ تورکان) در آنکارا ازطرف وزارت فرهنگ به تورکی استانبولی به چاپ رسیده‌است. هئیت از طرف دانشگاههای استانبول، باکو و نخجوان عناوین دکترای افتخاری و پروفسـوری دریافت نموده.

وارلیق درگیسی(ایسلام اینقیلابیندان بوگونه کیمی)
سیری در تاریخ زبان و لهجه‌های تورکی (۱۳۶۵)


 

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
چهارشنبه 27 آبان 1394

نصرت کسمنلی


1313b46913386db86c8e8ea4b37152e0-425

اونوتمادی گؤزلرینی گؤزلریم ،
منیم گؤزوم ، سنین گؤزون دئییل کی .
او یئرلری ناخیشلاییر ایزلریم ،
منیم ایزیم ، سنین ایزین دئییل کی .
یالانلارا اویرتمه دیم دیلیمی ،
منیم دیلیم ، سنین دیلین دئییل کی ،
هر یئته نه اوزاتمادیم الیمی ،
منیم الیم ، سنین الین دئییل کی .
اوچوب گئتدین ، سازاق دوشدو کؤنلومه ،
منیم قلبیم ، سنین قلبیم دئییل کی ،
سن گولوش چون یارانیب سان ، اینله مه ،
منیم غمیم ، سنین غمین دئییل کی .
سن قارالتدین ، من آغاتدیم ساچیمی ،
منیم ساچیم ، سنین ساچین دئییل کی ،
ائشیدنلر باغیشلاییر سوچومو ،
منیم سوچوم ، سنین سوچون دئییل کی .
یئره دوشدو اودلی سؤزوم کؤزه ردی ،
منیم سؤزوم ، سنین سؤزون دئییل کی ،
قارشیلاشدیق ، دیل سوسدو ، اوز قیزاردی ،
منیم اوزوم ، سنین اوزون دئییل کی .
سن یولونو دییشدیردین بیر سحر ،
منیم یولون ، سنین یولون دئییل کی ،
بو هجرانا دؤزه جه یم بیر تهر ،
دؤزه جه یم ، هجران اؤلوم دئییل کی ... !


شاعیر:نصرت کسمنلی

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
پنجشنبه 16 مهر 1394
بؤلوملر : نصرت کسمنلی,

لباس سنتی اذربایجان و مفاخر اذربایجان

لباس سنتی ترکان اذربایجان و مفاخر اذربایجان


File:Hurshidbanu Natavan with her children.jpg
خورشیدبانو ناتوان به همراه پسرش مهدی‌قلی خان وفا و دخترش.

خورشید بانو ناتوان (۶ آگوست ۱۸۳۲، شوشی-۲ اکتبر ۱۸۹۷، شوشی) یکی از بهترین غزل گویان تاریخ آذربایجان است


File:Nagiyev Childs.jpg
دختران و پسران موسی نقی‌یف
کاخ اسماعیلیه برای انجمن خیریه مسلمان توسط جوزف پلاشکو با هزینه موسی نقی‌یف در سال ۱۹۱۳ میلادی بنیان‌گذاری شده‌است. پس در گذشت پسرش اسماعیل، نام کاخ را اسماعیلیه گذاشتند.ساخت و ساز در سال ۱۹۰۸ آغاز و در سال ۱۹۱۳ به پایان رسید. این کاخ به سبک معماری گوتیک ونیزی ساخته شده‌است. که این ساختمان برای انجمن خیریه مسلمان در نظر گرفته شده بود.

File:Shahsevan girls from a rich family.jpg
شاهسَوَن (به لهجهٔ ترکی اِلسَوَنی: شَسَوَن یا شَهسَوَن)، نام تعدادی گروه ایلی از مردم آذربایجان است که در بخش‌هایی از شمال غرب ایران بویژه دشت مغان و اردبیل و نواحی خرقان و خمسه، واقع در میان زنجان و تهران به سر می‌برند.

دختران ایل شاهسون - ایران؛ قرن 19


File:Chamanzaminli mother family.jpg
یوسف وزیر چمن‌زمینلی به همراه خانواده‌اش
یوسف وزیر چمن‌زمینلی یا یوسف میربابا اوغلو وزیروف (به ترکی آذربایجانی: Yusif Vəzir Çəmənzəminli) (متولد ۱۸۸۷ شوشی - درگذشت ۱۹۴۳ نیژنی نووگورود) سیاست‌مدار و نویسنده معاصر آذربایجانی به شمار می‌رود


File:Seyid Shushinski ansambl.jpg

موسیقی مقامی یا موسیقی مقام (ترکی آذربایجانی: Muğam; مقام) نوعی از موسیقی عامیانه و فولکور موسیقی آذربایجانی است. موسیقی مقامی به موازات موسیقی ایرانی، عربی؛ ترکی می‌باشد.

یونسکو در سال ۲۰۰۸ موسیقی مقام آذربایجانی را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد. و در سال ۲۰۱۰ موسیقی مقامی شمال خراسان (بخشی) را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد. همچنین فضاپیمای کاوشگر ویجر ۱ نیز قطعه‌ای از موسیقی مقام به زبان ترکی آذربایجانی را برای پخش در فضا انتخاب نموده‌است.


File:Soviet Union stamp 1963 Azerbaijan national costume.jpg
تمبر پستی شوروی, ۱۹۶۳.


لباس محلی آذربایجان شرقی3
عروسک سارا ودارا در لباس  سنتی  اذربیجان

لباس محلی آذربایجان شرقی4
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی از ثبت «مهارت دوخت پوشاک و لباس‌های محلی و سنتی آذربایجان شرقی» در فهرست میراث ناملموس آثار ملی کشور خبر داد و گفت: پوشاک بارزترین مشخصه فرهنگی یک قوم محسوب می‌شود.

آردینی اوخو(بقیه مطلب)
شنبه 21 شهریور 1394